Kilka dni temu minęła szesnasta rocznica śmierci Jerzego Grota-Kwaśniewskiego – wieloletniego redaktora „Tygodnika Polskiego” w Melbourne. Jego ciało spoczywa w rodzinnym grobie na Melbourne General Cemetery w dzielnicy Carlton North. To drugi „redaktorski” grób na tym cmentarzu, który odwiedziła w ostatnich dniach Bogumiła Żongołłowicz. W 1996 roku sama przez kilka tygodni pełniła funkcję redaktora, a raczej redaktorki, melbourneńskiego tygodnika.
Jerzy Grot Kwaśniewski urodził się 30 września 1920 r. w Częstochowie. Syn Lucjana i Władysławy Sałwackiej. Uczęszczał do Gimnazjum Społecznego im. Feliksa Fabianiego w Radomsku, w którym uzyskał maturę w 1938 roku. Zapisał się na wydział prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Na studia prawnicze powrócił po wojnie, ale ich nie ukończył. Wziął udział w kampanii wrześniowej 1939 roku w szeregach 25. Pułku Piechoty. Uniknął niewoli niemieckiej. Wstąpił (ps. „Robert”) wraz ze swoim ojcem do Służby Zwycięstwu Polsce (SZP) – pierwszej organizacji zbrojnej Polskiego Państwa Podziemnego, zastąpionej przez Związek Walki Zbrojnej (ZWZ). Lucjan Kwaśniewski w latach 1935–1939 sprawował funkcję burmistrza Radomska. Wybrany na kolejną kadencję po wybuchu II wojny światowej sprawował swój urząd do marca 1940 roku. Na zebraniu u Kwaśniewskich podjęto decyzję o wydawaniu konspiracyjnego pisma „Przegląd Polityczny”. Jego redaktorem został Jerzy Grot-Kwaśniewski, który był również szefem konspiracyjnego Biura Informacji i Propagandy (BIP) Armii Krajowej na okręg łódzki. Ze względów technicznych wydano tylko kilka numerów (1940–1941) pisma.
W maju 1942 r. gestapo aresztowało jego matkę i zlikwidowało mieszkanie Kwaśniewskich w Częstochowie. Matka została wywieziona do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. W Oświęcimiu znalazła się również siostra Jerzego – Wiesława. Matka obozu nie przeżyła.
W marcu 1945 r. został aresztowany przez UB za działalność w Armii Krajowej. Po drugim aresztowaniu jesienią tego samego roku i dwumiesięcznym pobycie w więzieniu przy placu Inwalidów w Krakowie, dzięki wielkim staraniem ojca został objęty amnestią dla więźniów politycznych. Wkrótce potem opuścił kraj.
Znalazł się w Niemczech w amerykańskiej strefie okupacyjnej. W 1946 r. był referentem prasowym zjazdu wojennego uchodźstwa, na którym powstało Zjednoczenie Polskiego Uchodźstwa Wojennego. W 1947 r. zorganizował Służbę Prasową Uchodźstwa „Refugee Press” w Brukseli – powiązanej z polskim rządem w Londynie premiera Tomasza Arciszewskiego – której był kierownikiem i redaktorem. Poślubił Ewą Leokadię Kruszewską (późniejszą Malewicz, fundatorkę nagrody konkursu muzycznego jej imienia, małżeństwo to nie przetrwało). W styczniu 1950 roku przypłynęli do na statku „Nelly” pod flagą Panamy do Australii. W obozie dla imigrantów w Bonegilli Jerzy Grot-Kwaśniewski poznał księdza Konrada Trzeciaka – założyciela „Tygodnika Katolickiego” (przemianowanego na „Tygodnik Polski”), pisma, którego redaktorstwo miał przejąć w przyszłości.
W latach pięćdziesiątych był redaktorem i współwydawcą „Głosu Polskiego” (Melbourne). Współorganizował i był członkiem zarządów Związku Polaków w Wiktorii, Komitetu Domu Dziecka w Melbourne, Spółdzielni Domu Polskiego im. Tadeusza Kościuszki i Sodalicji Mariańskiej. Jako wieloletni prezes Polskiego Koła Kulturalno-Artystycznego w Melbourne zorganizował w 1956 roku Festiwal Teatru Polskiego z udziałem polonijnych zespołów artystycznych z różnych stanów Australii. Był przedstawicielem na Australię Polskiego Ruchu Wolnościowego „Niepodległość i Demokracja”.
W 1966 roku wstąpił w cywilny związek małżeński z Janiną Leszczyńską, z którą trzydzieści lat później (po śmierci pierwszej żony) wziął ślub kościelny. W latach siedemdziesiątych był stałym współpracownikiem polskiej sekcji radia 3ZZ i redaktorem broszury Polski Ruch Protestu. Od sierpnia 1977 roku do końca 1991 roku był redaktorem „Tygodnika Polskiego”. Przez 22 lata współpracował z paryską „Kulturą”, pisał kronikę australijską i nowozelandzką (1978–1986) oraz artykuły do końca istnienia tego miesięcznika. Z jego inicjatywy i z dużym nakładem pracy ukazała się książka pt. Czterdzieści lat Polonii australijskiej na łamach Tygodnika Polskiego (1991).
W 1984 r. dekretem prezydenta RP Edwarda Raczyńskiego otrzymał Krzyż Kawalerski Polonia Restituta. W 1992 roku wyróżniony został Nagrodą Pisarską Związku Dziennikarzy Rzeczypospolitej z siedzibą w Londynie.
Zmarł 17 lipca 2008 roku w Melbourne.
Bogumiła Żongołłowicz
Zdjęcia załączone do artykułu pochodzą z archiwum Bogumiły Żongołłowicz.